100 JAAR GEZINSBOND IN DILSEN-STOKKEM

2 OKTOBER 2021

De Gezinsbond viert in deze maand oktober 2021 in heel Vlaanderen haar 100^ste verjaardag.

In augustus 1920 vinden we de eerste zaadjes van de Gezinsbond terug in de vorm van een manifest. Negen maanden later, in mei 1921, werd de Gezinsbond officieel geboren en kreeg het kind een naam: de Bond der Talrijke / Kroostrijke Gezinnen – Ligue des Familles Nombreuses”.

Wat begon met één afdeling in Limburg, met name 5 december 1920 in Beringen (in het zog Stokkem in 1921), groeide uit tot de grootste vereniging voor gezinnen in Vlaanderen en Brussel met nu zo een 900 lokale afdelingen, 250.000 leden, 13.000 vrijwilligers.

Opmerkelijk om weten is dat de stichter van de gezinsbeweging in Vlaanderen legerkolonel Louis Lemercier was, een Waals militair die met zijn gezin in Antwerpen woonde. Hij kende de noden van een kroostrijk gezin, want hij en zijn vrouw kregen maar liefst 15 kinderen.

Naamwijziging

1960: opsplitsing in twee autonome verenigingen in Vlaanderen en Wallonië. In Vlaanderen “Bond van Grote en Jonge Gezinnen”.

2002: huidige naam Gezinsbond.

Oprichtingsjaar afdelingen in Dilsen – Stokkem:

Dilsen 1926

Elen 1924

Lanklaar 1926 of 1928

Rotem 1923

Stokkem 1921

Opmerkelijk: alle afdelingsvoorzitters zijn vrouwen !!!

De Bond is ontstaan kort na de eerste wereldoorlog waarin heel wat kostwinners sneuvelden, en stelde zich tot doel om gezinnen met een laag inkomen en in armoede te ondersteunen. Waar dus de prioriteit bij de oprichting lag op de materiële noden van de gezinnen en meer welvaart, is het aanbod van de Gezinsbond een eeuw later bijzonder divers, met name evolutie naar een grotere bekommernis voor welzijn, de opvoeding van de kinderen, gelijkheid man-vrouw, genomen maatregelen toetsen aan de impact op kind en gezin , de combinatie van gezin en arbeid (ouderschapsverlof, 5-dagen werkweek, kinderopvang, wettelijk verlof, …), zorg voor het milieu, kinderrechten, … .

Van in de beginne is de Gezinsbond een sociale beweging, ja zelfs een soort vakbond, voor gezinnen. De Bond staat nu dus al een eeuw in de frontlijn voor de verdediging van de rechten en de belangen van alle gezinnen uit alle levensbeschouwelijke en maatschappelijke kringen, én los van de samenstelling van het gezin. De, al vanaf het begin, pluralistische Gezinsbond speelde hierin een initiërende, sturende en af en toe zelfs beslissende rol, én dit vooral op vier domeinen:

• Wonen: de GB lag mee aan de basis van de oprichting van de sociale bouwmaatschappijen en heeft zelf een Woningfonds opgericht voor de doelgroep gezinnen met een laag inkomen en grote gezinnen, met als doel goedkope leningen voor het kopen van een eigen woning of sociale huurprijzen.
• Mobiliteit: ruim aanbod en betaalbaar openbaar vervoer, vermindering voor openbaar vervoer (de huidige kortingskaarten) voor gezinnen met minimum drie kinderen.
• Kosten voor kinderen: huidig groeipakket (voorheen kinderbijslag) dat de voorbije week prominent in de media is geweest omwille van besparingen op de basistoelage: GB spreekt van krimppakket. Deze besparing op de basistoelage is geen verstandige beslissing van de Vlaamse Regering in een tijd van toenemende kinderarmoede. Ook studiebeurzen van de overheid en eigen studiefonds van de GB: goedkope studieleningen voor kinderen van minder begoede gezinnen.
• Onderwijs: pleidooi van de GB voor gelijke kansenbeleid omdat onderwijs een belangrijke hefboom is voor individuele ontwikkeling en maatschappelijke positionering, én dit vooral voor kinderen die opgroeien in (kans)armoede.

De Gezinsbond is bovendien ook mede stimulator geweest van ontwikkelingen als: stemrecht voor vrouwen, oprichting ministerie van welzijn, volksgezondheid en gezin, kinderrechtenverdrag, afschaffing dienstplicht, brieven voor jonge ouders (belangrijke informatie en adviezen voor de ontwikkeling en opvoeding van kinderen in de voorschoolse periode / eerste drie levensjaren), leerplicht tot 18 jaar, gedragscode kinderreclame.

De Gezinsbond anno 2021 wil er blijven zijn voor alle gezinnen in Vlaanderen en Brussel, ijvert voor blijvende erkenning en waardering van het gezin als hoeksteen van onze samenleving.

Ik citeer Frans Schotte bij zijn herverkiezing als algemeen voorzitter van de Gezinsbond op 16 december 2017 voor een tweede periode: “De Gezinsbond moet meer aansluiting zoeken bij de gezinnen van vandaag. Onze maatschappij is diverser dan ooit, zowel in termen van etniciteit (multiculturele samenleving) als qua samenstelling. Het klassieke gezin is al lang niet meer de standaard. Eenoudergezinnen, nieuw samengestelde gezinnen, holebi-gezinnen, lege nestgezinnen, senioren en zelfs alleenstaanden: voor al die gezinnen moet de Gezinsbond een belangenbehartiger zijn. Dat zal trouwens essentieel blijken als we de solidariteit tussen gezinnen en generaties willen bewaren.”

Lokale afdelingen en fusiewerking Dilsen-Stokkem

Vertaling van de missie/visie van de GB naar de lokale afdelingswerking of anders gezegd, kerndoel van de afdelingswerking was, is en blijft: werken aan gemeenschapsvorming, ontmoeting, verbondenheid, sociale samenhang, een warme dorps- en leefgemeenschap waarvoor ook samengewerkt wordt met andere verenigingen, lokale politiek warm maken voor een gezins- en kindvriendelijk gemeentelijk beleid via participatie aan gemeentelijke adviesraden, … .

Via aanbod van vele en gevarieerde activiteiten conform de doelen van de GB en op maat van de lokale leden; hechting gezinnen – GB, ledenbehoud, ledenwerving. Zie ook het welkomwoord van Sarah Doumen

Fusiewerking: vanaf fusie in 1970 met belangrijke rol van Trudo Boonen (toenmalig voorzitter van de afdeling Lanklaar) als initiatiefnemer. Onze fusiewerking mag een voorbeeld voor gans Vlaanderen genoemd worden, te meer daar de 5 afdelingen niet behoorden tot hetzelfde gewest en dus niet vanzelfsprekend om dit samenwerkingsverband op te zetten: Dilsen, Elen en Rotem bij gewest Maaseik, Lanklaar en Stokkem bij gewest Tongeren; vanaf 1 januari 2021 alle 5 bij regio (voorheen gewest) Maaseik

Eerste fase: Gemeentelijk gezinsbeleid – opstellen van memoranda bij gemeenteraadsverkiezingen.

Geleidelijk is er een actieve en dynamische fusiewerking gegroeid: streven naar schaalvergroting en samenwerking tussen de 5 afdelingen, vooral met betrekking tot activiteiten waarvoor in elke afdeling afzonderlijk onvoldoende belangstelling bestaat en dus onvoldoende deelnemers kunnen verzameld worden. Het betreft activiteiten als: tweedehandsverkoop voor baby- en kinderartikelen, gezond gezinsontbijt in het kader van de dag van het gezin, knuffelturnen (bewegingsopvoeding voor peuters, kleuters), watergewenning en peuterzwemmen, spelnamiddag voor kinderen en (groot)ouders, wandelingen.

De fusie werkt ook mee aan goede doelen, zoals recent het project “The Good Witches – Feeënboom” , een initiatief voor arme en kwetsbare gezinnen van Rita Hilven en collega’s. De GB heeft een traditie  voor inzet voor en verwerven van geldmiddelen voor goede doelen: ik herinner aan het project “Help ons helpen” van het gewest (nu regio) Maaseik, en de verkoop van paaseieren voor goede doelen.

Uitdagingen voor de afdeling: meer werk maken van het bereiken van allochtone gezinnen (spiegel van de multiculturele samenleving), kansarme gezinnen, gezinnen in armoede !!!

Deze viering van 100 jar Gezinsbond is een uitstekend moment voor veel dank en waardering aan de lokale vrijwilligers – de vroegere en huidige voorzitters, secretarissen en bestuursleden - die belangloos en keihard werken om de missie van de Gezinsbond lokaal een gezicht te geven, maar ook cruciaal voor het ledenbehoud en de wervende kracht voor nieuwe leden.

Ook dank aan de twee educatief vrijgestelden, Hilde van Hooydonk (regio Maaseik) en Bert Stippelmans (regio Tongeren), voor hun vele en gevarieerde begeleiding en ondersteuning voor een zo optimaal mogelijke lokale werking.

Het blijft een uitdaging om vrijwilligers te blijven vinden én dit geldt niet alleen voor de GB, maar voor alle verenigingen in het middenveld. De moderne vrijwilliger verwacht een ander soort van engagement: concreter, minder vergaderen, meer doen, tijdelijk voor welbepaalde activiteiten/projecten.

Goede samenwerking met de stad Dilsen-Stokkem (afdeling welzijn-vrije tijd-cultuur), met betrekking tot gezins- en kindactiviteiten, jaarlijkse familiedag (Fit Dorp), participeren aan de gezinsraad voor een gezins- en kindvriendelijk gemeentebeleid, Huis van het kind, Opvoedingswinkel … Goede samenwerking met zowel de partijen van de meerderheid als de oppositie.

Het stadsbestuur kreeg op de laatste barometer gezinsvriendelijk beleid van Gezinsbond naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 een goede score. Lidgeld Gezinsbond voor (kans)arme gezinnen: korting van de helft van het lidgeld vanwege de GB zelf en de stad overweegt om de andere helft van het lidgeld via het OCMW te betalen zodat het lidgeld gratis wordt voor deze arme gezinnen? Korting op het lidgeld kan nu wel al via UITPAS.

Het Belang van Limburg van 4 juli 2021: stad Dilsen-Stokkem pakt kansarmoede aan met één vaste gezinshulp in de eerste 1000 dagen van het kind. Deze voorschoolse periode is belangrijk ja zelfs bepalend voor de verdere ontwikkelingskansen. GEFELICITEERD MET DIT INITIATIEF.

De stad heeft het “Charter voor een gezinsvriendelijke organisatie van de Gezinsbond” ontvangen: onderschrijven van waarden en principes voor een gezinsvriendelijk personeelsbeleid.

Boek 100 jaar Gezinsbond

Opdracht van de Gezinsbond voor het schrijven van een boek over 100 jaar Gezinsbond aan Dirk Musschoot: Toen geluk nog heel gewoon was. De schrijver heeft deze opdracht eerder atypisch aangepakt: geen geschiedenis van de gezinsbeweging in Vlaanderen, maar wel een heel aangenaam en toegankelijk geschreven verhaal over hoe het Vlaamse gezin in honderd jaar helemaal veranderde.

In een interview over dit boek doet Dirk Musschoot een oproep voor onder meer drie uitdagingen: kansarmoede, kinderarmoede, kindermishandeling (misbruik). Het is niet de bedoeling dat de Gezinsbond hierin een voortrekkersrol moet vervullen of de regie moet opnemen, maar wel prominent aanwezig zijn om deze problemen op de politieke agenda te zetten en het initiatief nemen voor een draagvlak / netwerk binnen de  bredere samenleving om duurzame oplossingen te bewerkstelligen.

Enkele beschouwingen met betrekking tot kansarmoede en kinderarmoede:

• 1 op de 5 kinderen groeien op in een gezin in armoede, én zelfs 1 op de 10 kinderen in een gezin in extreme armoede. 1 op 7 kinderen groeit op in kansarmoede én krijgt dus onvoldoende kansen voor talentontwikkeling en aangepast onderwijs. Deze kansarmoede en kinderarmoede zijn een schandvlek voor een welvarende regio als Vlaanderen.
• Belang van de voorschoolse periode (0 tot 3 jaar) voor de ontwikkelingskansen van kinderen.
• Recent boek “Gezinvol ondersteunen. Preventie door presentie” Deze ondertitel zegt bondig en krachtig waar het op staat: om daadwerkelijk iets te doen aan kansarmoede en kinderarmoede is het zaak van “aanwezig” te zijn bij deze problemen, of oneerbiedig gezegd: snel en op de bal spelen.
• Regio Gezinsbond Maaseik: opstarten van een project “geef alle kinderen kansen” met als doel werken aan het wegwerken van kansarmoede en kinderarmoede. Later meer nieuws hierover.

Website “100 jaar Gezinsbond” Luik wensen voor de toekomst van bekende en gewone Vlamingen

Een persoonlijke wens voor de toekomst: na 100 jaren uitsluitend mannelijke voorzitters is het hoog tijd dat een vrouw bij de volgende bestuursverkiezingen wordt aangesteld als voorzitter van de Gezinsbond.

Parafraserend op de Duitse (kanselier)verkiezingen vorige week: “”muti geht, vati komt” voor de Gezinsbond: “vati geht, muti komt!!!”

De 5 afdelingen van Dilsen-Stokkem geven hier het goede voorbeeld.

Wij mannen moeten ruiterlijk toegeven dat de chemie en het cement in het gezin de moeder is!!!

Om elk misverstand te voorkomen deze twee beschouwingen:

• Het moge duidelijk zijn dat de mannelijke voorzitters het voortreffelijk gedaan. Ik denk dan aan de drie laatste voorzitters: “de” iconische voorzitter Frans Van Mechelen (1960 – 1999), Limburger Roger Pauly (2000 - 2011) en huidig voorzitter Frans Schotte (vanaf 2012; een wist-je-datje: Schotte is van opleiding gezinssocioloog en dus een leerling van Frans Van Mechelen die hem trouwens gevraagd heeft om de Jonge GezinnenActie binnen de Gezinsbond op te starten).
• De vrouwen zijn nu ook al wel prominent aanwezig in het hoofdbestuur in de functies van ondervoorzitter en politiek secretaris (een cruciale functie voor onder meer het onderhandelen met de overheden, werkgevers- en werknemersorganisaties, organisaties uit het middenveld, …), maar de volgende stap moet algemeen voorzitter zijn.

Met betrekking tot Frans Van Mechelen nog dit:  voorzitter van 1960 tot 1999, icoon en boegbeeld van de gezinsbeweging in Vlaanderen en hij heeft dan ook de gezinsbeweging in Vlaanderen op de kaart gezet. Hij had hiervoor “de” tools: professor (gezins)sociologie aan de KU Leuven, politieker (parlementair en minister van nederlandse cultuur). Dilsen-Stokkem heeft ook een goede herinnering aan hem: hij heeft de toestemming / vergunning gegeven voor het eerste Cultureel Centrum in Vlaanderen aan Dilsen-Stokkem.

Ik besluit als een eerbetoon aan Frans Van Mechelen met de oneliner die hij steevast gebruikte als afsluiting  van zijn toespraken: “Lang leve de Bond !!!”

Drijkoningen Mathieu